สมุนไพร คนทีสอ
สมุนไพร คนทีสอ ชื่อวิทยาศาสตร์ Vitex trifolia L. ปัจจุบันจัดอยู่ในวงศ์กะเพรา LAMIACEAE , LABIATAE
สมุนไพรคนทีสอ มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า คนทีสอขาว (ชลบุรี), ทีสอ เทียนขาว (เพชรบุรี), สีสอ (ประจวบคีรีขันธ์), คุนตีสอ (สตูล), มูดเพิ่ง (ตาก), ผีเสื้อ (เลย), สีเสื้อน้อย ดอกสมุทร (เชียงใหม่), ผีเสื้อน้อย (ภาคเหนือ) , โคนดินสอ (จันทบุรี ภาคกลาง), ดินสอ (ภาคกลาง) เป็นต้น
ลักษณะของคนดินสอ
ลักษณะของต้นคนทีสอ เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง สูงประมาณ 3-6 เมตร มีเปลือกของลำต้นเป็นสีเทา เป็นกระสีดำ เปลือกเรียบแตกเป็นร่องตื้นตามยาว ลักษณะของใบจะเป็นใบประกอบแนวนิ้ว ออกตรงข้ามกัน ใบย่อยเป็นรูปไข่มีปลายแหลม 3 ใบ กว้างประมาณ 3 เซนติเมตร ยาว 4-6 เซนติเมตร ขอบใบจะเรียบ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ท้องและหลังใบเรียบ ท้องใบมีสีขาวนวล ส่วนหลังใบเป็นสีเขียว
ลักษณะของดอกต้นคนทีสอ ดอกเล็กสีม่วงเป็นช่อยาว ออกดอกที่ปลายกิ่ง โคนกลีบดอกเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน มีเกสรตัวผู้ 4 อัน ส่วนลักษณะของผลมีรูปร่างกลมเท่าผลพริกไทยเป็นพวงช่อ สีดำเป็นมัน ข้างในผลมีเมล็ดสีน้ำตาล 1 เมล็ด
คนทีสอมีสรรพคุณทางยาหลายอย่าง ทุกส่วนของลำต้นสามารถนำมาใช้เป็นยาสมุนไพรได้หมด ไม่ว่าจะเป็นใบ ดอก ผล เมล็ด ราก ลำต้น กระพี้ รวมไปถึงเปลือกไม้ด้วย และคนทีสอยังเป็นสมุนไพรสำหรับผู้หญิงอีกด้วย เพราะมีสรรพคุณช่วยทำให้เลือดลมเป็นปกติ แก้ปัญหาประจำเดือน สภาวะก่อนและหลังมีประจำเดือน แม้กระทั่งหลังคลอดบุตร สมุนไพรคนทีสอก็เป็นตัวช่วยขับเลือดเสีย ทำให้สดชื่น มีกำลัง และยังช่วยขับน้ำนมและบำรุงน้ำนมได้อีกด้วย !
สรรพคุณของคนทีสอ
- ช่วยแก้อาการวิงเวียนศีรษะ ด้วยการนำใบมาขยี้ดมก็ช่วยแก้วิงเวียนได้เป็นอย่างดี (ใบ)
- ช่วยแก้ไข้ (ผล, ราก, ดอก)
- ใช้รักษาอาการไข้จากความเย็น (เปลือก)
- ช่วยรักษาอาการไข้ซึ่งมีอาการกระทำให้ร้อน (ใบ)
- ช่วยแก้ไข้ในหญิงมีครรภ์ (ดอก)
- ช่วยขับปัสสาวะ (ราก)
- ช่วยรักษาโรคตับ (ราก)
- คนทีสอมีสรรพคุณช่วยบำรุงน้ำดี (ใบ)
- ช่วยถ่ายน้ำเหลือง (ราก)
- ช่วยขับระดู (ราก)
- ช่วยรักษาหญิงระดูพิการและตั้งโลหิต (เปลือก, กระพี้)
- ใบและรากต้มเป็นยาแก้ไข้ให้หญิงหลังคลอดบุตรใหม่ ๆ รับประทานเป็นยาขับปัสสาวะและขับเหงื่อ (ราก, ใบ)
- สรรพคุณ คนทีสอช่วยแก้พยาธิและรักษาอาการไข้ในครรภ์ (ผล)
- สรรพคุณของคนทีสอช่วยฆ่าพยาธิ (ใบ, ผล, ดอก)
- ช่วยแก้ริดสีดวง (ผล)
- ช่วยแก้ริดสีดวงจมูก (ใบ, ผล)
- ช่วยแก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อยและพิษอื่น ๆ (ราก)
- ใบสดนำมาตำละเอียดใช้พอกบริเวณแผลที่ถูกตะขาบกัดหรือแมลงสัตว์กัดต่อยได้ (ใบ)
ขอบคุณ ที่มา : หนังสือสมุนไพรพื้นบ้าน ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต
