ภาพจาก : samitivejhospitals.com
บทความอธิบายถึงหลักการและวิธีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยละเอียด เช่น ทางการนั่งและนอนให้นมลูก การดูแลหัวนม วิธีการอุ้มให้ลูกเรอ และวิธีการสังเกตว่าลูกได้รับนมเพียงพอหรือไม่การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เป็นวิธีการทางธรรมชาติ ซึ่งดูๆไปแล้ว ไม่น่าจะเป็นปัญหา แต่มีแม่จำนวนไม่น้อยที่ทำไม่สำเร็จ ลองมาดูกันซิว่า มีเคล็ดลับอะไรบ้าง
ขั้นแรกเรามารู้จักเต้านมกันก่อนดีกว่าค่ะ เต้านมแม่นั้นจะขยายใหญ่ขึ้นเมื่อตั้งครรภ์ ภายในเต้านมมีเซลล์จำนวนมาก มีหน้าที่สำหรับหลั่งน้ำนม เซลล์ต่างๆเป็นกลุ่มคล้ายๆพวงองุ่น มีก้านมารวมกันเป็นช่อ คือท่อน้ำนม หลายๆพวงมารวมกันที่หัวนม ที่รอบหัวนมจะมีลานหัวนมเป็นวงรอบ ซึ่งขยายกว้างขึ้น และมีตุ่มโตขึ้น ตุ่มนี้เป็นต่อมสำหรับสร้างสารชนิดหนึ่ง ที่ทำให้ผิวหนังบริเวณนี้นิ่มลง และทำให้จุลินทรีบริเวณนี้เติบโตได้ช้าลง
การดูแลเต้านมของคุณแม่ คุณแม่ควรใส่เสื้อยกทรง ตลอดเวลา เพื่อประคองไม่ให้น้ำนมคั่งที่ส่วนใดส่วนหนึ่ง การที่น้ำนมคั่ง นอกจากจะทำให้เจ็บแล้ว ยังทำให้เป็นฝีที่เต้านมได้ ถ้าสามารถใส่ เสื้อยกทรง ชนิดเปิดให้ลูกดูดนมได้ทางด้านหน้า (Nursing Bra) ก็จะยิ่งดี เพราะสามารถเปิดให้ลูกดูดนมได้โดยสะดวก
หัวน้ำนม(Colostrum) หัวน้ำนมเป็นน้ำนมที่ออกมาประมาณ 2 ออนซ์ ใน 1-3 วันแรก เป็นน้ำนมที่มีคุณประโยชน์มหาศาล มีสารภูมิคุ้มกันอยู่มาก และยังมีเม็ดเลือดขาว ที่ไปกระตุ้นให้ระบบสร้างภูมิคุ้มกันของลูก กระตุ้นให้ลูกสามารถสร้างได้เองด้วย และยังมีสารอาหารพวกโปรตีน และแร่ธาตุอยู่อย่างเข้มข้น หัวน้ำนมที่ออกมามีปริมาณน้อย ทำให้ทารกได้ฝึกหัดดูด กลืนและหายใจในเวลาเดียวกันอย่างได้จังหวะ ปกติแล้วทารกหลังคลอดจะต้องใช้เวลาประมาณ 1-2 วัน เพื่อที่จะฝึกดูดนม ในช่วง 1-2 วันหลังคลอดนั้น ทารกยังไม่ต้องการน้ำนมปริมาณมาก เพียงหัวน้ำนมก็จะเพียงพอต่อความต้องการ น้ำนมปกติ ที่มีสีขาวจะมาในวันที่ 3 หรือ 4 ซึ่งพอเหมาะกับเมื่อทารกสามารถดูดได้คล่อง
ภาพจาก : bangkokhospital.com
เริ่มต้นด้วยดี เมื่อลูกเกิด 1-2 ชม. เขาจะตื่นดี ให้นำมาดูดนมแม่ บางคนอาจจะได้สัมผัสผิวแม่มาบ้างแล้ว เมื่อแก้มของลูกสัมผัสกับเต้านม ลูกจะหันปากมาอมหัวนมทันที เรียกว่า Rooting Reflex ซึ่งเป็นปฏิกิริยาเพื่อความอยู่รอดของมนุษย์นั่นเอง ดังนั้นหลังลูกเกิดเขาจะหันหน้าเข้าหาเต้านมและดูดกินได้เองทันที
ท่าในการให้นมลูก แม่ควรนั่งในท่าที่สบาย จับตัวลูกให้หันเข้าหาเต้านม โดยให้ไหล่เป็นเส้นตรงดิ่งจากหู ค่อยๆพยุงเต้านมขึ้น โดยใช้ฝ่ามือสอดใต้ลานหัวนม ให้หัวนมสัมผัสกับริมฝีปากล่างเบาๆ 2-3 ครั้ง ดูซิว่าทารกจะอ้าปากไหม ถ้ายังไม่อ้าปาก ให้ทำต่อไปจนกว่าลูกจะอ้าปาก ขยับหัวของลูกเข้าชิดเต้านม จนกระทั่งจมูก แก้มและคางสัมผัสกับเต้านม ซึ่งหัวนมของแม่จะเข้าไปในปากของลูกทันที ลูกจะเริ่มดูดและกลืน ถ้าจมูกของลูกกดจมลงไปในเต้านมมากเกินไป ให้ดันก้นลูกให้สูงขึ้น และให้เข้ามาใกล้คุณแม่อีกนิด มีช่องให้
ลูกหายใจได้สะดวก เมื่อเต้านมทำงานเต็มที่ ลูกเพียงดูดหัวนม 2-3 ครั้งก็จะมีน้ำนมหลั่งพุ่งออกจากเต้านม ไม่ใช่แต่ข้างที่ลูกดูดเท่านั้น แต่น้ำนมจะออกมาจากทั้ง 2 ข้าง ทารกจึงทำหน้าที่เพียงกลืนให้ทันเท่านั้น บางคนอาจกลืนไม่ทัน ทำให้สำลัก ต้องค่อยๆหันหน้าลูกออกห่างจากเต้านม ปล่อยเต้านม ให้ลูกพักหายใจ แล้วจึงค่อยหันไปอมหัวนมแม่อีกครั้ง ค่อยๆดูดนมจนกว่าจะอิ่มแล้วหลับไป
ขอขอบคุณ ที่มา : นิตยสารรักลูก
