หลังจากที่เจ้าตัวเล็กได้รับวัคซีนมักมีอาการบวมแดง เป็นไตแข็ง หรือเป็นไข้ โดยอาการจะแตกต่างกันออกไปตามชนิดของวัคซีน
หลังจากที่เจ้าตัวเล็กได้รับวัคซีนมักมีอาการบวมแดง เป็นไตแข็ง หรือเป็นไข้ โดยอาการจะแตกต่างกันออกไปตามชนิดของวัคซีน แล้วจะมีวิธีดูแลลูกน้อยที่ได้รับผลข้างเคียงจากวัคซีนอย่างไรไปดูกันค่ะ
ผลข้างเคียงของวัคซีนแต่ละชนิดจะแตกต่างกันโดยปฏิกิริยาและผลข้างเคียงของวัคซีนแบ่งได้เป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่
- ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเฉพาะที่ พบบ่อยที่สุดแต่อาการรุนแรงน้อยที่สุดมักพบในวัคซีนชนิดไม่มีชีวิต เช่น วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก อาการที่พบได้บ่อยคือ ปวด บวม แดง แต่จะเกิดเฉพาะบริเวณที่ฉีดวัคซีนมักเกิดขึ้นภายใน 3 ชม. หลังจากฉีดวัคซีน คุณพ่อคุณแม่สามารถช่วยลูกน้อยได้ด้วยการอยู่เฉยๆ ไม่ต้องทำอะไรเลย ห้ามนวดหรือคลึงเพราะจะทำให้ลูกเจ็บมากขึ้น เพราะอาการปวด บวม แดงจะหายไปเองภายใน 1-3 วัน แต่ถ้าลูกปวดมากหรือมีอาการบวมมาก ก็อาจประคบด้วยน้ำแข็ง ช่วยลดอาการบวม แต่หากจุดที่บวม แดง หรือเป็นไต เกิดเป็นแผลหรือติดเชื้อจนเป็นหนอง หรือถ้าสังเกตว่าเด็กไม่ขยับแขนขาข้างที่ฉีดวัคซีน ควรพาไปพบแพทย์ทันที
- ปฏิกิริยาทั่วไป มักจะเกิดกับวัคซีนที่มีชีวิตคือวัคซีนที่ยังมีชีวิตแต่เชื้อถูกทำลายให้มีความรุนแรงน้อยลง เช่น วัคซีนหัด หัดเยอรมัน คางทูม สุกใส ปฏิกิริยาที่เกิดจะมากกว่าวัคซีนชนิดที่ไม่มีชีวิต คือเมื่อฉีดเข้าไปแล้วเชื้อโรคอ่อนๆ จะยังมีการแบ่งตัวภายในร่างกาย ทำให้ร่างกายมีการตอบสนองต่อเชื้อนั้น วัคซีนชนิดนี้จะทำให้เด็กจะมีไข้ อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ เบื่ออาหาร ส่วนใหญ่มักเกิด 1-2 สัปดาห์หลังรับวัคซีน ฉะนั้นเมื่อลูกมีอาการดังกล่าวก็ให้ลูกกินยาลดไข้ตามที่คุณหมอจัดมา หมั่นเช็ดตัวและให้ลูกพักผ่อนมากๆ อาการจะค่อยๆ ดีขึ้น แต่ต้องระวังอย่าปล่อยให้ลูกมีไข้สูง เพราะอาจทำให้ชักได้
- ปฏิกิริยาการแพ้วัคซีน อาจเกิดจากการแพ้ตัววัคซีน หรือแพ้ส่วนประกอบในตัววัคซีนก็ได้ ซึ่งพบได้น้อยประมาณ 1:500,000 แต่ความรุนแรงอาจมากจนถึงขั้นเป็นอันตรายต่อชีวิตได้ สังเกตให้ดี หากลูกแพ้แบบรุนแรงจะเกิดอาการเร็วมาก หลังรับวัคซีนภายในไม่กี่นาทีหรืออาจเป็นชั่วโมง อาการที่พบส่วนใหญ่คือมีผื่นลมพิษขึ้น หรืออาจบวมรอบตา รอบคอ มีอาการเหมือนหายใจไม่ออก หายใจลำบาก หายใจมีเสียงวี้ด และอาจรุนแรงถึงขั้นความดันโลหิตต่ำและช็อกไปเลย ควรรีบพาไปหาคุณหมอโดยด่วน
- พาลูกไปรับวัคครั้งต่อไป คงไม่ทำให้กังวลใจอีกแล้วใช่ไหมคะ เพราะเมื่อรู้สาเหตุ หมั่นสังเกตอาการ บริบาลถูกวิธี และหากอาการไม่ดีขึ้นก็รีบพาไปหาคุณหมอ เพียงเท่านี้ก็ช่วยลูกน้อยห่างไกลจากอาการข้างเคียงต่างๆ และยังได้รับภูมิคุ้มกันที่ดีจากวัคซีนอีกด้วยค่ะ
- วัคซีนชนิดไม่มีชีวิต หลังรับวัคซีนที่ต้นแขนซ้าย ซึ่งคุณหมอจะฉีดให้หลังคลอด อาจพบว่ามีผลข้างเคียงจากวัคซีนได้ร้อยละ 1-2 โดยจะพบเป็นฝีหนอง ต่อมน้ำเหลืองโตเฉพาะที่และตำแหน่งที่ฉีดเป็นตุ่มนูนแตกเป็นแผล ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับภูมิต้านทานของเด็กเป็นอย่างไร...เด็กปกติที่มีภูมิต้านทานดีอาการพวกนี้จะไม่มากและไม่รุนแรง แต่ถ้ามีภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น มีการติดเชื้อเอชไอวี (เอดส์) พอรับวัคซีนเชื้อเป็นเข้าไป ก็จะทำให้ผลข้างเคียงเกิดมากกว่าปกติ เช่น อาจเป็นแผลใหญ่ หรือหนองไหลจากแผล เป็นต้น
- ข้อควรระวังคืออย่าลืมสมุดวัคซีน หากคุณพ่อคุณแม่ไม่นำสมุดประจำตัววัคซีนไปด้วย ผลเสียจะเกิดขึ้นกับลูกค่ะ ทำให้ลูกมีโอกาสรับวัคซีนไม่ครบได้ค่ะ คุณพ่อคุณแม่ต้องรู้ว่าวัคซีนที่กำลังจะฉีดให้ลูกในแต่ละครั้งเป็นวัคซีนอะไร มีผลข้างเคียงอย่างไร และควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ และเฝ้าระวังอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นกับลูกอย่างใกล้ชิด
ขอขอบคุณ ที่มา : นิตยสารเรื่องผู้หญิง ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต
