สมุนไพร หญ้าขัดใบยาว
สมุนไพร หญ้าขัดใบยาว ชื่อสามัญ Broom weed, Two-beaked, Snake’s Tongue
สมุนไพร ต้นหญ้าขัดใบยาว ชื่อวิทยาศาสตร์ Sida acuta Burm.f. จัดอยู่ในวงศ์ MALVACEAE เช่นเดียวกับหญ้าขัด หญ้าขัดใบป้อม หญ้าขัดหลวง กระเจี๊ยบแดง กระเจี๊ยบเขียว ครอบฟันสี ชบา ปอกะบิด พลับพลา และโพทะเล
สมุนไพรหญ้าขัดใบยาว มีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ ว่า หญ้าขัด หญ้าขัดใบยาว (คนเมือง), คัดมอน ขัดมอญ หญ้าขัดมอน หญ้าขัดมอญ หญ้าข้อ (ภาคเหนือ), ลำมะเท็ง (ศรีราชา), ยุงกวาด ยุงปัด (ภาคกลาง), หนานช่าง (ม้ง), ถ้อม ทอมทัก แญ็นทอมถัก (ลั้วะ), นาคุ้ยหมี่ เน่าะคุ้ยเหม่ เน่าะเค้ะ หน่อคี้ยแหม่ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), อึ่งฮวยอิ๋ว อวกตักซั่ว (จีน), หญ้าขัดตัวเมีย เป็นต้น
ลักษณะของหญ้าขัดใบยาว
ต้นหญ้าขัดใบยาว จัดเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นตั้งตรงแข็งแรง มีความสูงประมาณ 0.3-1 เมตร เปลือกต้นมีใบเหนียวมาก ลำต้นแตกกิ่งก้านสาขามาก ตามกิ่งมีขนนุ่มหรือค่อนข้างเกลี้ยง ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ด สามารถพบขึ้นได้ทั่วทุกภาคของประเทศไทย ตามพื้นที่รกร้างต่างๆ ตามข้างถนนหนทาง และตามชายป่า มักขึ้นในที่ชุ่มชื้น และทนทานต่อน้ำท่วมขัง
ใบหญ้าขัดใบยาว ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงเวียนห่าง ลักษณะของใบเป็นรูปใบหอก มีความกว้างประมาณ 0.5-1.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร ปลายใบแหลมหรือเรียวแหลม ส่วนโคนใบกลมหรือมน และขอบใบเป็นจักคล้ายฟันเลื่อย ที่ผิวของใบมีขนเป็นรูปดาวประปรายหรืออาจเกลี้ยงทั้ง 2 ด้าน ส่วนก้านใบมีความยาวประมาณ 4-6 มิลลิเมตรและมีขนนุ่ม และยังมีหูใบติดทนเป็นรูปเส้นด้าย ที่ยาวประมาณ 7-10 มิลลิเมตร
ดอกหญ้าขัดใบยาว ดอกเป็นสีเหลือง ออกดอกแบบเดี่ยวๆ หรือออกเป็นคู่บริเวณง่ามใบ มีก้านดอกยาวประมาณ 4-12 มิลลิเมตร มีขนและมีข้อต่ออยู่กลางก้าน กลีบเลี้ยงที่โคนติดกันเป็นรูปถ้วยตื้นๆ ยาวประมาณ 6 มิลลิเมตร ปลายแยกออกเป็น 5 แฉก ปลายเป็นแฉกเรียวแหลม ส่วนกลีบดอกมีลักษณะเป็นรูปไข่กลีบ ปลายกลีบกลม โคนกลีบสอบแคบ ยาวประมาณ 6-7 มิลลิเมตร และมีขน เมื่อดอกบานจะกว้างประมาณ 8-10 มิลลิเมตร ดอกมีเกสรตัวผู้ติดกันเป็นหลอๆ ยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร และมีขนแข็งอยู่ประปราย ส่วนก้านชูอับเรณูเรียวเล็ก และอับเรณูเป็นสีเหลือง
ผลหญ้าขัดใบยาว ผลเมื่อแก่จะมีลักษณะเป็นรูปทรงจานกลมแบนและมีรอยแยก ผลเป็นแบบแห้งแตก ลักษณะของผลค่อนข้างกลม ประกอบด้วยซีกประมาณ 4-9 ซีก แต่โดยมากแล้วจะมีประมาณ 5-6 ซีก มีความยาวประมาณ 3.5 มิลลิเมตร ในแต่ละซีกที่ปลายจะมีหนามแหมสั้นอยู่ 2 อัน และผิวเป็นลาย
สรรพคุณของหญ้าขัดใบยาว
- หญ้าขัดใบยาว สรรพคุณของรากใช้เป็นยาขมช่วยให้เจริญอาหาร
- ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย
- ช่วยบำรุงกำลัง
- ช่วยบำรุงปอด
- ช่วยแก้โรคประสาท
- ช่วยแก้อาการอ่อนเพลีย โดยใช้รากนำมาแช่กับน้ำดื่มรวมกับหญ้าปากควาย เปลือกมะกอก และตะไคร้ ส่วนอีกวิธีให้ใช้รากผสมกับขิงรับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา วันละ 2 ครั้ง จะช่วยแก้อาการอ่อนเพลียได้เช่นกัน
- ลำต้นนำมาต้มในน้ำ แล้วเอาน้ำที่ได้มาอมจะช่วยบรรเทาอาการปวดฟันได้
- ทั้งต้นเอามาต้มหรือแช่น้ำดื่มเป็นยาแก้เบื่อ
- ทั้งต้นมีรสเย็นและฉุนเล็กน้อย มีสรรพคุณช่วยดับร้อน ช่วยแก้พิษ
- รากช่วยแก้อาการตัวร้อน ขับพิษร้อนภายในร่างกาย และช่วยขับพิษไข้หัว แก้พิษหลบใน
- รากใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้อาการไข้ผิดปกติต่างๆ หรือจะใช้ทั้งต้นนำมาต้มหรือนำมาแช่น้ำดื่มแก้ไข้ก็ได้เช่นกัน
- ช่วยแก้ไข้มาลาเรีย
- ช่วยแก้อาการหวัด
ขอขอบคุณ ที่มา : หนังสือสมุนไพรพื้นบ้าน และ วิกิพีเดีย
