เทียนขาว สรรพคุณและประโยชน์
เทียนขาว ชื่อสามัญ Cumin (คูมิน), Cummin (คัมมิน)
เทียนขาว ชื่อวิทยาศาสตร์ Cuminum cyminum L. จัดอยู่ในวงศ์ผักชี (APIACEAE หรือ UMBELLIFERAE)
สมุนไพรเทียนขาว มีชื่อเรียกอื่นว่า ยี่หร่า
ลักษณะของเทียนขาว
ต้นเทียนขาว จัดเป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุปีเดียว มีกลิ่นหอม ลักษณะของลำต้นตรง มีความสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร มีถิ่นกำเนิดในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ประเทศอินเดีย และประเทศจีน เป็นสมุนไพรที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ เทียนขาวชนิดนี้จะเป็นผลแห้งซึ่งนิยมนำใช้เป็นเครื่องเทศและยาหอม โดยมีอีกชื่อเรียกหนึ่งนั่นก็คือ “ยี่หร่า” หรือ “เมล็ดยี่หร่า” (ไม่ใช่ยี่หร่าแบบที่กินใบครับ)
ใบเทียนขาว เป็นใบเดี่ยวออกสลับกัน ใบที่โคนต้นเป็นรูปไข่เมื่อดูแนวรูปใบ โดยรวมยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร ขอบใบหยักลึกถึงเส้นกลาง มีลักษณะเป็นแฉก 2-3 แฉก แต่ละแฉกจะคล้ายเส้นด้าย มีความยาวประมาณ 1-2 เซนติเมตร โดนก้านใบแผ่เป็นกาบ
ดอกเทียนขาว ออกดอกเป็นช่อแบบซี่ร่มหลายชั้น ดอกย่อยมีขนาดเล็ก มีกลีบเลี้ยงเล็กมากถึงไม่มี มีกลีบดอก 5 กลีบ สีขาวหรือสีชมพู มีเกสรตัวผู้ 5 อันติดอยู่กับฐานดอก เรียงสลับกับกลีบดอก ส่วนเกสรตัวเมียจะสั้น รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มีอยู่ 2 ห้อง แต่ละห้องจะมี 1 เมล็ด
ผลเทียนขาว ลักษณะเป็นผลแห้ง รูปยาวรีสีน้ำตาล มีขนาดกว้างประมาณ 1.3-2 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 4.5-6.7 มิลลิเมตร เปลือกมีขนสั้นแข็งปกคลุม เมื่อผลแก่จะแตกเป็น 2 ซึก โดยแต่ละซีกจะมีเมล็ด 1 เมล็ด ซีกผลจะมีลักษณะด้านนอกนูน ส่วนด้านในที่ประกบกันหรือด้านแนวเชื่อมจะมีลักษณะเว้า ด้านที่นูนจะมีสันตามแนวของผล ลักษณะจะคล้ายกับเส้นด้ายจำนวน 3 เส้น ด้านแนวเชื่อม 2 เส้น สันนูน มีขนแข็งสั้น ๆ หักง่ายปกคลุมอยู่ที่สัน ระหว่างสันจะมีลักษณะเป็นเนินเล็ก ๆ มีขนแข็ง เมล็ดจะมีกลิ่นหอม น้ำมันจากเมล็ดจะมีรสชาติเผ็ดร้อนและมีรสขม
ภาพจาก disthai.com
สรรพคุณและประโยชน์ของเทียนขาว
- ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย (เมล็ด)
- ช่วยขับเสมหะ (เมล็ด)
- เมล็ดใช้ปรุงเป็นยาหอมช่วยขับลมในลำไส้หรือใช้ขับผายลมในเด็ก (เมล็ด)
- เมล็ดใช้ผสมกับยาระบายช่วยแก้อาการปวดมวน ไซ้ท้องได้ (เมล็ด)
- ใช้เป็นยาฝาดสมานแก้อาการท้องเสีย (เมล็ด)
- ช่วยแก้ดีพิการ (เมล็ด)
- ช่วยแก้นิ่ว (เมล็ด)
- ช่วยขับระดูขาวของสตรี (เมล็ด)
- เทียนขาวมีฤทธิ์ช่วยต่อต้านมะเร็งในหนูทดลอง ต้านมะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งปากมดลูก
- เทียนขาวมีฤทธิ์ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้เป็นอย่างดี
- เทียนขาวมีฤทธิ์ในการช่วยปกป้องตับจากการถูกทำลายของแอลกอฮอล์และน้ำมันที่ถูกความร้อนสูง
- น้ำมันหอมระเหยจากเทียนขาวมีฤทธิ์ช่วยต้านอาการชักได้
- ผลเทียนขาวมีปรากฏอยู่ในตำรับยา “ยาหอมเทพจิตร” และตำรับ “ยาหอมนวโกฐ” ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ซึ่งตำรับยานี้มีสรรพคุณในการช่วยแก้ลมวิงเวียน แก้อาการหน้ามืดตาลาย อาการใจสั่น คลื่นเหียนอาเจียน และแก้ลมจุกแน่นในท้อง
- ผลเทียนขาวมีปรากฏอยู่ในตำรับยา “ยาธาตุบรรจบ” ซึ่งประกอบไปด้วยเทียนขาว เทียนดำ เทียนแดง เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ และสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ซึ่งตำรับยานี้มีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ
- ผลเทียนขาวมีปรากฏอยู่ในตำรับยา “ยาประสะกานพลู” ซึ่งประกอบไปด้วยเทียนขาว เทียนดำ และสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ซึ่งมีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการปวดท้อง แก้อาการจุกเสียดแน่นท้อง แก้อาหารอาหารไม่ย่อย เนื่องมาจากธาตุไม่ปกติ
ขอบคุณที่มา : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี , thaihealth (สสส.)
ภาพจาก : commanster
