คนทีสอทะเล สรรพคุณและประโยชน์

คนทีสอทะเล สรรพคุณและประโยชน์

คนทีสอทะเล ชื่อวิทยาศาสตร์ Vitex trifolia subsp. litoralis Steenis (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Vitex rotundifolia L.f.) ปัจจุบันจัดอยู่ในวงศ์กะเพรา (LAMIACEAE หรือ LABIATAE)

สมุนไพรคนทีสอทะเล มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า คนที (ประจวบคีรีขันธ์), กูนิง (มลายู-นราธิวาส), คนทิสอทะเล คนทิ เป็นต้น

ลักษณะของคนทีสอทะเล

ต้นคนทีสอทะเล มีถิ่นกำเนิดในเอเชียไปจนถึงประเทศออสเตรเลีย โดยจัดเป็นไม้เถาเลื้อยไปตามพื้นทรายริมทะเลที่มีความสูงประมาณ 50 เซนติเมตร ลำต้นเป็นสีน้ำตาล เมื่ออายุมากจะมีสะเก็ดหลุดร่วงออกมา ลำต้นแตกกิ่งก้านสาขามาก กิ่งมักโค้งงอลง ลักษณะโดยทั่วไปของต้นและดอกจะเหมือนกับต้นคนทีสอ แต่จะแตกต่างกันที่ใบ ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ดและวิธีการตอนกิ่ง ในประเทศไทยจะพบได้มากทางภาคใต้ โดยมักขึ้นทั่วไปตามป่าชายเลน ตามริมน้ำลำคลองใกล้ชายทะเล

ใบคนทีสอทะเล ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับถี่บริเวณปลายยอด (ซึ่งจะแตกต่างจากใบของคนทีสอที่จะเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ) ลักษณะของใบเป็นรูปรี ปลายใบและโคนใบแหลม ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1.5-3 เซนติเมตรและยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ผิวใบเรียบ เนื้อใบค่อนข้างหนา ใบเป็นสีเขียวเข้ม หลังใบสีอ่อนจนถึงสีนวล

ดอกคนทีสอทะเล ออกดอกเป็นช่อแบบแยกแขนงตามปลายกิ่งหรือปลายยอด ช่อดอกยาวประมาณ 6-10 เซนติเมตร ในแต่ละช่อดอกจะประกอบไปด้วยดอกย่อยจำนวนมาก ลักษณะของดอกมีกลีบเลี้ยงเป็นรูปถ้วย กลีบดอกเป็นหลอดปลายแยกเป็นกลีบดอก 2 ส่วน ส่วนบนมีกลีบ 2 กลีบและส่วนล่างมีกลีบ 3 กลีบ ลักษณะคล้ายกลีบดอกผีเสื้อ กลีบดอกเป็นสีม่วง สีฟ้าอมม่วง หรือสีคราม ดอกมีเกสรเพศผู้ 4 ก้าน ดอกจะทยอยบานจากโคนช่อเรื่อยไปจนถึงปลายช่อ เมื่อดอกบานเต็มที่แล้วจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณเกือบ 1 เซนติเมตร และเมื่อมีดอกดกและดอกบานพร้อมกันทั้งต้นจะดูสวยงามมาก โดยสามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี

ผลคนทีสอทะเล ผลเป็นผลสดเดี่ยว มีลักษณะกลม ที่ขั้วผลมีกลีบเลี้ยงหุ้มไว้เกือบครึ่งผล ผลเป็นสีเขียวหรือสีม่วง ผลแห้ง ปลายผลมีติ่ง ภายในมีเมล็ด

ภาพจาก : knowledge2u.com

สรรพคุณและประโยชน์ของคนทีสอทะเล

1. ใบใช้เป็นยาธาตุบำรุงธาตุในร่างกาย (ใบ)
2. ใบ เถา และรากใช้เป็นยาขับเสมหะ (ใบ, เถา, ราก, ทั้งต้น)
3. ช่วยแก้ริดสีดวงในลำคอ (เถา)
4. เถาใช้เป็นยาแก้ลม (ทั้งต้น, เถา)
5. เถาช่วยแก้ตัวพยาธิ (ทั้งต้น, เถา)
6. รากใช้เป็นยาขับประจำเดือนของสตรี (ราก)
7. ตำรายาไทยจะใช้รากเป็นยารักษาโรคตับ (ราก)
8. ใบใช้ต้มกับน้ำอาบ ช่วยแก้โรคผิวหนังผื่นคัน หรือจะทำเป็นแชมพูสระผมหรือหมักผมก็ได้ จะช่วยฆ่าเชื้อรา กลากเกลื้อน ชันนะตุได้ดี หรือจะเอาใบไปดองกับแอลกอฮอล์แล้วกรองเอาแต่น้ำมาไว้ใช้เป็นยาหัวเชื้อ หรือจะนำใบไปสกัดกับน้ำกะทิเคี่ยวทิ้งไว้ประมาณ 6 ชั่วโมงจนได้น้ำมันคนที แล้วนำมาเก็บไว้เป็นหัวเชื้อน้ำมันสำหรับนวดตัว หรือจะเอาน้ำมันใบคนที 1 ส่วน ผสมกับน้ำมันมะรุมอีก 1 ส่วน ใช้เป็นยาหยอดเป็นยารักษาเล็บมือเล็บเท้าที่เป็นเชื้อรา เนื่องจากใบของคนทีสอจะมีกลิ่นหอมและมีน้ำมันหอมระเหยที่มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อราอยู่ด้วย (ใบ)
9. ช่วยแก้อาการฟกช้ำบวม (ทั้งต้น,เถา)
10. ผลใช้เป็นยารักษาโรคเอดส์ (ผล)

ขอบคุณที่มา : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี , thaihealth (สสส.) , หมอชาวบ้าน
ภาพจาก : mgronline