ผลการสำรวจของไมโครซอฟท์ชี้ว่า แรงงานทั่วโลกราว 41% คิดอยากเปลี่ยนงานใหม่ โดยปัจจัยหลัก ๆ ที่มองหาคือต้องการงานที่มีความยืดหยุ่น มีข้อเสนอ hybrid working ซึ่งก็คือสามารถทำได้ทั้งที่ทำงาน หรือจากทางไกล และอยากทำงานกับองค์กรที่ลงทุนในเรื่องเทคโนโลยี รวมทั้งใส่ใจเรื่องสุขภาพและความปลอดภัยของพนักงาน
เกาะติดข่าว กดติดตาม ข่าวสด
ส่วนในแง่ของธุรกิจหรือผู้จ้างงาน ช่วง 1-2 ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นชัดเจนขึ้นว่าเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในชีวิตเรามากแค่ไหน จึงไม่น่าแปลกใจว่าตลาดการจ้างงานในปี 2022 ก็เต็มไปด้วยงานที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี
บีบีซีไทยรวบรวมข้อมูลจากหลายแหล่ง ลองไปดูกันว่างาน 5 ประเภทที่จะเป็นที่ต้องการอย่างมากในปี 2022 มีอะไรบ้าง
หนึ่งในประโยคที่เป็นที่รู้จักกันก็คือ “data is a new oil” ที่ไคลฟ์ ฮัมบี (Clive Humby) นักคณิตศาสตร์ชาวอังกฤษเคยกล่าวไว้เมื่อปี 2006
คำกล่าวนี้ ถ้าแปลตรงตัวก็คือ ข้อมูลเป็นน้ำมันในรูปแบบใหม่ ความหมายที่แท้จริงก็คือ มีข้อมูลก็เหมือนกับมีบ่อน้ำมัน จะทำให้มีมูลค่ามหาศาลก็ต้องถูกนำมากลั่น แปรรูป เพื่อให้เกิดคุณค่าและมีประโยชน์ ดังนั้นแล้วธุรกิจใด ๆ ก็ต้องนำข้อมูลที่มีอยู่มาวิเคราะห์ เพื่อใช้ประโยชน์มันได้สูงสุด
หน้าที่ของนักวิเคราะห์ข้อมูล และนักวิทยาศาสตร์ข้อมูล ก็คือการรวบรวม ประเมิน และตีความข้อมูล ผ่านกระบวนการทางคณิตศาสตร์เชิงสถิติ หรือใช้เทคนิคอย่าง machine learning ซึ่งก็คือระบบที่สามารถเรียนรู้ได้จากตัวอย่างด้วยตนเองโดยปราศจากการป้อนคำสั่งของโปรแกรมเมอร์ หรือ optimisation ซึ่งก็คือการเพิ่มประสิทธิภาพ เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่ธุรกิจนำมาประยุกต์ใช้งานตามวัตถุประสงค์ เช่น แบ่งกลุ่มลูกค้าแต่ละกลุ่มให้ชัดเจนเพื่อเสนอสินค้าได้ตรงตามต้องการและทำการตลาดได้ตรงจุด หรือ ประเมินยอดขายในอนาคตและจัดการระบบขนส่งให้รองรับได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ธุรกิจอย่างกูเกิล แอมะซอน หรือ เฟซบุ๊ก ประสบความสำเร็จด้วยปัจจัยหลักที่คล้ายกัน 2 ประการคือ 1. มีข้อมูลในมือมากมายมหาศาล และ 2. มีทรัพยากรในการวิเคราะห์และตีความข้อมูลเหล่านั้น แต่ไม่ใช่แค่ธุรกิจออนไลน์เท่านั้นที่มีนักวิเคราะห์ข้อมูลเป็นกุญแจสำคัญ ธุรกิจประเภทบริการดูแลสุขภาพ การเงิน ระบบขนส่ง และอี-คอมเมิร์ซ ก็มีความต้องการตำแหน่งงานนี้เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ
ปัจจุบันเอไอเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันเรามากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และรูปแบบการใช้งานเอไอก็ปรับเปลี่ยนไปด้วย โดยมุ่งเน้นไปเพื่อการแก้ปัญหามากขึ้น ธุรกิจแอมะซอนใช้เอไอเพื่อคาดการณ์ความต้องการสินค้า อัลกอริทึมสามารถบอกได้ว่ามีแนวโน้มต้องการสินค้ามากน้อยแค่ไหน ซึ่งก็ส่งผลต่อการประเมินเพิ่มหรือลดพื้นที่จัดเก็บสินค้าเพื่อให้สอดคล้องกับความต้องการ ช่วยลดต้นทุน และทำให้สินค้าราคาถูกลงได้
กว่าจะได้เอไอมาใช้งาน ผู้พัฒนาต้องมีความรู้ด้าน machine learning หรือการเรียนรู้ของเครื่องจักร เพื่อที่จะสร้างเอไอที่เรียนรู้ได้อย่างรวดเร็วและเฉลียวฉลาด
คนที่สนใจทำงานสาขาอาชีพนี้ต้องมีความรู้ความเข้าใจลึกซึ้งในเรื่องการออกแบบซอฟต์แวร์, สถิติ และ โปรแกรมมิง รวมถึงระบบรวบรวม จัดเก็บ และส่งต่อข้อมูล
ช่วงหลายปีที่ผ่านมา ธุรกิจจำนวนมากหันมาใช้บริการเครือข่ายเซิฟเวอร์ระยะไกล ยิ่งงานที่ลูกจ้างสามารถทำงานจากทางไกลได้ ยิ่งต้องพึ่งพาเทคโนโลยีนี้มากขึ้น ผู้ให้บริการเครือข่ายเหล่านี้ก็อย่างเช่น กูเกิลไดรฟ์ ดรอปบ็อกซ์ หรือ ไอคลาวด์ หลายคนคุ้นเคยกับชื่อเหล่านี้ และใช้บริการเพื่อเรื่องส่วนตัวอยู่บ่อย ๆ ต่อไป อีกหน่อยความต้องการใช้บริการประเภทนี้จะยิ่งขยายวงกว้าง ธุรกิจเหล่านี้จะมีการแข่งขันมากขึ้นเรื่อย ๆ
งานที่จะมาแรงก็คือ ผู้เชี่ยวชาญระบบคลาวด์ หรือ Cloud Engineer ซึ่งมีหน้าที่รับผิดชอบงานด้านเทคนิคของระบบคลาวด์ทั้งหมด อย่างงานกำหนดโครงสร้างและออกแบบส่วนเชื่อมต่อกับผู้ใช้งาน รวมทั้งทำหน้าที่วางแผน บริหารจัดการ และดูแลรักษาโครงสร้างระบบคลาวด์ด้วย
อาชีพในสาขานี้ไม่ใช่อาชีพใหม่ แต่ในอนาคตจะเป็นที่ต้องการมากขึ้นอีก และมีมิติที่หลากหลายกว่าเดิม งานเหล่านี้ครอบคลุมไปถึงการออกแบบ การวางโครงสร้างพื้นฐานเพื่อให้ใช้ประโยชน์ได้สูงสุด เป็นงานที่ดูแลทั้งหน้าบ้านและหลังบ้าน ยกตัวอย่างเว็บไซต์ หรือแอปพลิเคชันหนึ่ง ๆ ก็ต้องให้ความสำคัญกับ UX Design หรือประสบการณ์การใช้งานของผู้ใช้ให้รู้สึกพอใจและอยากกลับมาใช้งานอีก เป็นต้นว่า อ่านง่าย ใช้งานง่าย มีลำดับขั้นตอนชัดเจนสะดวกต่อผู้ใช้
ผู้ที่ทำงาน UX Design ก็ต้องมีความรู้ความเข้าใจพฤติกรรมผู้ใช้ เข้าใจปัญหา และจัดการแก้ไขได้ ถ้าผู้ใช้มีประสบการณ์ไม่ดีกับแพลตฟอร์มนั้น ๆ ก็อาจหันไปใช้บริการที่อื่นที่รู้สึกว่าทำให้ชีวิตง่ายกว่า
ถ้ามองว่างานดูแลผู้ใช้งานเป็นงานหน้าบ้าน งานที่อยู่หลังบ้านก็เป็นประเภทที่ต้องดูแลกลไกต่าง ๆ ที่อยู่เบื้องหลังกิจกรรมบนแพลตฟอร์มนั้น ซึ่งผู้ใช้มองไม่เห็น เช่น การอัปเดตฐานข้อมูล การเชื่อมต่อของระบบ ผู้ที่ทำงานนี้ก็ต้องเข้าใจเรื่อง coding หรือการเขียนชุดคำสั่งโปรแกรมคอมพิวเตอร์ด้วยโค้ด
งานอีกประเภทที่จะมาแรงไม่แพ้งานสายไอทีและเทคโนโลยีคืองานที่เกี่ยวข้องกับเรื่องสุขภาพจิต ซึ่งเป็นหนึ่งในปัญหาใหญ่ที่มีมาก่อนช่วงวิกฤตโรคโควิด-19 เสียอีก ความเจ็บป่วยทางจิตใจส่งผลต่อผลการทำงานของพนักงานทั่วโลก อย่างที่เยอรมนีนั้น ความเจ็บป่วยทางจิตใจเป็นสาเหตุอันดับ 3 ที่ส่งผลให้พนักงานไม่สามารถปฏิบัติงานได้ และสร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างมาก ยิ่งตอนนี้โลกกำลังเข้าสู่ภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ก็ยิ่งมีแนวโน้มว่าผู้คนจะต้องแบกรับความเครียดมากขึ้น
นอกจากนี้ วิกฤตโรคระบาดยังทำให้ผู้คนหันมาใส่ใจสุขภาพตัวเองมากขึ้นทั้งทางกายและทางใจ บริษัทต่าง ๆ ก็ชูนโยบายเกี่ยวกับสุขภาพของพนักงานมากขึ้น เพื่อดึงดูดพนักงานที่ให้ความสำคัญกับผลประโยชน์อื่นนอกเหนือจากเงินเดือน
งานอย่างนักบำบัด ผู้ให้คำปรึกษาหรือคำแนะนำ จะเป็นที่ต้องการในโลกยุคใหม่มากขึ้นและแตกแขนงออกไปอีก พิษเศรษฐกิจทำให้ผู้คนต้องการคำปรึกษาทางด้านการเงินมากด้วยเช่นกัน ซึ่งในอนาคต งานเหล่านี้ก็สามารถทำจากทางไกลได้ด้วย
แล้วที่เราได้ยินกันมามากว่าหุ่นยนต์และเครื่องจักรจะเข้ามาแทนที่แรงงานมนุษย์มากขึ้น มันจะเป็นจริงหรือเปล่า
World Economic Forum คาดการณ์ว่าภายในปี 2022 สัดส่วนของจำนวนชั่วโมงการทำงานที่ทำโดยมนุษย์กับงานที่ทำโดยเครื่องจักรหรืออัลกอริทึมจะขยับจาก 71% ต่อ 29% เป็น 58% ต่อ 42% โดยจะมีการใช้เครื่องจักรเพื่อทำงานที่เกี่ยวกับการให้เหตุผล การตัดสินใจ การจัดการทั่วไป และการค้นคว้าข้อมูลมากขึ้น
ภายในปี 2022 อาชีพเหล่านี้จะเป็นที่ต้องการในตลาดงานเพิ่มขึ้นจาก 16% เป็น 27% ก็คือจะมีตำแหน่งงานเพิ่มขึ้นราว 133 ล้านตำแหน่ง ในขณะที่อาชีพที่ไม่สอดรับกับเทคโนโลยีในปัจจุบันจะลดลงจาก 31% เป็น 21% หรือมีตำแหน่งงานลดลงราว 75 ล้านตำแหน่ง
แต่ก็ไม่ใช่ว่าเครื่องจักรจะมาครองตลาดแรงงานไปเสียหมดจนแรงงานมนุษย์ไม่มีความหมาย เพราะเอไอนั้นยังไม่ฉลาดพอที่จะเข้าใจจิตใจและอารมณ์ของมนุษย์ได้ ทักษะของมนุษย์บางอย่างก็ยังเป็นที่ต้องการอยู่ และจะมีคุณค่ามากขึ้น อย่างงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ ความคิดริเริ่ม ความคิดเชิงวิพากษ์ การเจรจาโน้มน้าว ความใส่ใจในรายละเอียด หรืองานที่ต้องแก้ปัญหาซับซ้อน เป็นต้น และคุณสมบัติเด่นที่เป็นที่ต้องการก็คือ ความฉลาดทางอารมณ์ ความเป็นผู้นำ อิทธิพลทางสังคม และความช่วยเหลือต่อผู้อื่น
ตำแหน่งงานใหม่ ๆ เหล่านี้ ฟังดูอาจจะยุ่งยากเกินความเข้าใจ แต่งานบางอย่างเป็นงานประเภทที่สามารถฝึกหัดได้แม้ไม่เคยเรียนรู้หรือมีประสบการณ์มาก่อน นายจ้างเองสามารถจัดหาคอร์สเรียนให้ลูกจ้างที่ไม่มีประสบการณ์เพื่อเพิ่มทักษะให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงขององค์กร หรือคนที่อยากเปลี่ยนสายงานก็สามารถเริ่มต้นได้ด้วยการศึกษาหาข้อมูลหรือหาที่เรียนจริงจัง
…………….
ข่าว BBCไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ ข่าวสด เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว
ภาพที่