เทียนขาว สรรพคุณและประโยชน์

ต้นเทียนขาว จัดเป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุปีเดียว มีกลิ่นหอม ลักษณะของลำต้นตรง มีความสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร มีถิ่นกำเนิดในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ประเทศอินเดีย และประเทศจีน เป็นสมุนไพรที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ เทียนขาวชนิดนี้จะเป็นผลแห้งซึ่งนิยมนำใช้เป็นเครื่องเทศและยาหอม โดยมีอีกชื่อเรียกหนึ่งนั่นก็คือ “ยี่หร่า” หรือ “เมล็ดยี่หร่า” (ไม่ใช่ยี่หร่าแบบที่กินใบครับ)

เทียนขาว สรรพคุณและประโยชน์

เทียนขาว ชื่อสามัญ Cumin (คูมิน), Cummin (คัมมิน)

เทียนขาว ชื่อวิทยาศาสตร์ Cuminum cyminum L. จัดอยู่ในวงศ์ผักชี (APIACEAE หรือ UMBELLIFERAE)

สมุนไพรเทียนขาว มีชื่อเรียกอื่นว่า ยี่หร่า

ลักษณะของเทียนขาว

ต้นเทียนขาว จัดเป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุปีเดียว มีกลิ่นหอม ลักษณะของลำต้นตรง มีความสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร มีถิ่นกำเนิดในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ประเทศอินเดีย และประเทศจีน เป็นสมุนไพรที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ เทียนขาวชนิดนี้จะเป็นผลแห้งซึ่งนิยมนำใช้เป็นเครื่องเทศและยาหอม โดยมีอีกชื่อเรียกหนึ่งนั่นก็คือ “ยี่หร่า” หรือ “เมล็ดยี่หร่า” (ไม่ใช่ยี่หร่าแบบที่กินใบครับ)

ใบเทียนขาว เป็นใบเดี่ยวออกสลับกัน ใบที่โคนต้นเป็นรูปไข่เมื่อดูแนวรูปใบ โดยรวมยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร ขอบใบหยักลึกถึงเส้นกลาง มีลักษณะเป็นแฉก 2-3 แฉก แต่ละแฉกจะคล้ายเส้นด้าย มีความยาวประมาณ 1-2 เซนติเมตร โดนก้านใบแผ่เป็นกาบ

ดอกเทียนขาว ออกดอกเป็นช่อแบบซี่ร่มหลายชั้น ดอกย่อยมีขนาดเล็ก มีกลีบเลี้ยงเล็กมากถึงไม่มี มีกลีบดอก 5 กลีบ สีขาวหรือสีชมพู มีเกสรตัวผู้ 5 อันติดอยู่กับฐานดอก เรียงสลับกับกลีบดอก ส่วนเกสรตัวเมียจะสั้น รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มีอยู่ 2 ห้อง แต่ละห้องจะมี 1 เมล็ด

ผลเทียนขาว ลักษณะเป็นผลแห้ง รูปยาวรีสีน้ำตาล มีขนาดกว้างประมาณ 1.3-2 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 4.5-6.7 มิลลิเมตร เปลือกมีขนสั้นแข็งปกคลุม เมื่อผลแก่จะแตกเป็น 2 ซึก โดยแต่ละซีกจะมีเมล็ด 1 เมล็ด ซีกผลจะมีลักษณะด้านนอกนูน ส่วนด้านในที่ประกบกันหรือด้านแนวเชื่อมจะมีลักษณะเว้า ด้านที่นูนจะมีสันตามแนวของผล ลักษณะจะคล้ายกับเส้นด้ายจำนวน 3 เส้น ด้านแนวเชื่อม 2 เส้น สันนูน มีขนแข็งสั้น ๆ หักง่ายปกคลุมอยู่ที่สัน ระหว่างสันจะมีลักษณะเป็นเนินเล็ก ๆ มีขนแข็ง เมล็ดจะมีกลิ่นหอม น้ำมันจากเมล็ดจะมีรสชาติเผ็ดร้อนและมีรสขม

ภาพจาก disthai.com

สรรพคุณและประโยชน์ของเทียนขาว

  1. ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย (เมล็ด)
  2. ช่วยขับเสมหะ (เมล็ด)
  3. เมล็ดใช้ปรุงเป็นยาหอมช่วยขับลมในลำไส้หรือใช้ขับผายลมในเด็ก (เมล็ด)
  4. เมล็ดใช้ผสมกับยาระบายช่วยแก้อาการปวดมวน ไซ้ท้องได้ (เมล็ด)
  5. ใช้เป็นยาฝาดสมานแก้อาการท้องเสีย (เมล็ด)
  6. ช่วยแก้ดีพิการ (เมล็ด)
  7. ช่วยแก้นิ่ว (เมล็ด)
  8. ช่วยขับระดูขาวของสตรี (เมล็ด)
  9. เทียนขาวมีฤทธิ์ช่วยต่อต้านมะเร็งในหนูทดลอง ต้านมะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งปากมดลูก
  10. เทียนขาวมีฤทธิ์ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้เป็นอย่างดี
  11. เทียนขาวมีฤทธิ์ในการช่วยปกป้องตับจากการถูกทำลายของแอลกอฮอล์และน้ำมันที่ถูกความร้อนสูง
  12. น้ำมันหอมระเหยจากเทียนขาวมีฤทธิ์ช่วยต้านอาการชักได้
  13. ผลเทียนขาวมีปรากฏอยู่ในตำรับยา “ยาหอมเทพจิตร” และตำรับ “ยาหอมนวโกฐ” ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ซึ่งตำรับยานี้มีสรรพคุณในการช่วยแก้ลมวิงเวียน แก้อาการหน้ามืดตาลาย อาการใจสั่น คลื่นเหียนอาเจียน และแก้ลมจุกแน่นในท้อง
  14. ผลเทียนขาวมีปรากฏอยู่ในตำรับยา “ยาธาตุบรรจบ” ซึ่งประกอบไปด้วยเทียนขาว เทียนดำ เทียนแดง เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ และสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ซึ่งตำรับยานี้มีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ
  15. ผลเทียนขาวมีปรากฏอยู่ในตำรับยา “ยาประสะกานพลู” ซึ่งประกอบไปด้วยเทียนขาว เทียนดำ และสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ซึ่งมีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการปวดท้อง แก้อาการจุกเสียดแน่นท้อง แก้อาหารอาหารไม่ย่อย เนื่องมาจากธาตุไม่ปกติ

ขอบคุณที่มา : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี , thaihealth (สสส.)
ภาพจาก : commanster